नाटक: कम्पलशन टू कन्फेस
लेखक: जयप्रकाश कुलकर्णी
दिग्दर्शक: अश्विनी तडवळकर
संस्था: समर्पित फौंडेशन, सोलापूर

कम्पलशन टू कन्फेस : सत्य, भावना की न्याय ?
Lokmat Epaper Link: Click on the Link
न्यायव्यवस्था भावनेला महत्त्व न देता त्यांच्यासमोर सादर झालेले पुरावे आणि पोलिस यंत्रणेने केलेले अचूक काम यावरती निकाल देत असते. निरपराध लोकांना शिक्षा होते तर अपराधी लोक कधी पैशाच्या बळावर तर कधी तपास यंत्रणेतील त्रुटींमुळे निर्दोष मुक्त होतात. पण यामुळे ज्याच्यावर अन्याय झाला त्यांची बाजू ऐकण्यासाठी कुठलेही न्यायालय आज तरी अस्तित्वात नाही. मग या लोकांसमोर काय पर्याय उरतो? काही लोक आहे ती परिस्थिती स्वीकारतात तर काही लोक याचा सूड उगवतात. न्यायाचा तराजू हा बऱ्याच वेळा अन्यायकारक बाजूने झुकतो अशी काहीशी खंत जयप्रकाश कुलकर्णी यांच्या कम्पलशन टू कन्फेस या नाटकात दिसून येते.

बेन् रोड्रिक्स (सुशांत कुलकर्णी) यांच्या मुलीचा एनाचा दोन वर्षांपूर्वी बलात्कार करून खून करण्यात आलेला असतो. तपास यंत्रणेतील त्रुटीमुळे आरोप सिद्ध होत नाहीत. उलट तिच्यावर व्यभिचारी म्हणून आरोप झाल्यामुळे रोड्रिक्स आणखीनच व्यथित होतात. न्यायमूर्ती नारकर एनाची बाजू समजून घेत नाहीत हे रोड्रिक्स चे म्हणने असते.  सबळ पुराव्याअभावी आरोपी लाला यादवची निर्दोष मुक्तता होते. 
ही निर्दोष मुक्तता बेन रोड्रिक्स यास खूप त्रासदायक ठरते. तो याचा बदला घेण्याचे ठरवतो आणि त्याला गोळ्या घालून संपवतो.

पोलीस स्टेशन मध्ये येऊन स्वतःला पेलिसांच्या स्वाधीन करतो. आपला कबुलीजबाब देतो. त्याला वाचवण्यासाठी वकील निधी पेंडसे (अश्विनी तडवळकर) प्रयत्न करतात. या केससाठी साक्षी पुरावे सादर होतात. निवृत्त न्यायमूर्ती नारकर यांना देखील कोर्टात हजर व्हावे लागते. माणुसकीचा दृष्टिकोन कसा महत्त्वाचा यासाठी निधी पेंडसे लढा देतात. परंतु न्यायव्यवस्था सादर होणारे पुरावे आणि वस्तुनिष्ठ पद्धतीने झालेला तपास यावरतीच आपला निर्णय देत असते.  न्याय मिळतो का? मग बलात्कारातील आरोपी निर्दोष कसा सुटला? एक दिवसांमध्ये माझी मुलगी व्यभिचारी कशी ठरली? असे अनेक प्रश्न रोड्रिक्सला त्रास देत असतात.आपल्या मुलीवर झालेले आरोप आणि या खटल्यामध्ये होणारी प्रचंड घुसमट यामुळे न्यायालयातच हार्टअटॅकने रोड्रिक्सचा अंत होतो.

कोर्ट ड्रामा याची परंपरा आपल्याकडे शांतता कोर्ट चालू आहे, तो मी नव्हेच, हे राम नथुराम या नाटकापासून आहे. बेन रोड्रिक्स, सरकारी वकील (प्रशांत शिंगे), वकील निधी पेंडसे (अश्विनी तडवळकर), निवृत्त न्यायाधीश नारकर ( धनंजय गोडबोले) या भूमिका प्रभावी ठरल्या. 

दया पांडे ( अभिषेक जमादार) , सर्जन (नंदकुमार लोंढे), इन्स्पेक्टर पटेल( विजय बर्डे),  कॅमेरामन शुक्ला (संजय हराळे), लॉ ऑफिसर गुप्ता (अशोक बनसोडे) मानसोपचार तज्ञ डॉ. सुनील शहा(निपुण गुजर) हवालदार आणि पट्टेवाला (महेश भुयार) स्टेनो (सौ आशा हराळे),शिरस्तेदार (धोंडिबा चव्हाण) यांनी देखील आपापल्या भूमिका योग्य रित्या पार पाडल्या.

या नाटकात पोलीस स्टेशन आणि न्यायालय यांची मांडणी नेपथ्या मधून प्रभावीपणे करण्यात आली होती. सिनेमॅटिक संगीताचा प्रभाव वैभव शिंदे यांच्या पार्श्वसंगीतावर दिसून आला. आनंद आगाशे यांची वेशभूषा आणि वैशाली माशाळ यांची रंगभूषा ही प्रयोगास साजेशी होती.

अश्विनी तडवळकर यांनी आपल्या दिग्दर्शनामधून रंजक असा कंपल्शन टू कन्फेस हा प्रयोग सादर केला असे म्हणावे लागेल. दुसरा अंक अधिक गतिमान होणे अपेक्षित होते असे वाटते. 
स्पर्धेतील एक दमदार "कोर्ट ड्रामा" सादरीकरण या नाट्यकृती च्या माध्यमातून झाले असे म्हणावे लागेल.

प्रा. डॉ. गणेश मुडेगावकर
संगमेश्वर कॉलेज, सोलापूर

Share